4 Nguyên Tắc Cơ Bản Cần Nhớ
Hiểu thị trường – Hiểu sản phẩm
Khi mới bắt đầu các nhà đầu tư nên chọn cho mình 2 – 3 hàng hóa phù hợp với hiểu biết, chuyên môn để có thể dễ dàng nắm bắt thông tin của nó.
Đối với đầu tư ngắn hạn (lướt sóng) nhà đầu tư cần chọn những hàng hóa có biên độ giao động lớn trong ngày, biến động lớn là cơ hội tìm kiếm lợi nhuận càng nhiều.
Điều quan trọng không thể bỏ qua là quy tắc đặt lệnh và lợi ích của các lệnh hiện hữu trong phần mềm giao dịch. Nghe có vẻ đơn giản, nhưng đây là điều cơ bản nhà đầu tư cần phải học.
Lập kế hoạch – Phân bổ vốn
Nếu số vốn đầu tư lớn, nhà đầu tư có thể giao dịch nhiều loại hàng hóa. Thị trường luôn tồn tại những nhóm tăng nhóm giảm. Phân bổ vốn hợp lý thì tài khoản luôn được cân bằng.
Trong trường hợp vốn hạn chế thì chúng ta nên chọn những hàng hóa có mức ký quỹ thấp, không nhồi lệnh để việc giao dịch của mình luôn được kiểm soát.
Ký quỹ là số tiền để duy trì một vị thế giao dịch. Dư ký quỹ là phần tiền bảo hiểm giá trong lúc thị trường biến động. Chính vì thế mức dư ký quỹ luôn được ưu tiên nằm trong vùng an toàn. Có như vậy thì mới không bị chi phối quá nhiều trong quá trình giao dịch.
Xác định rủi ro và lợi nhuận
Đối với quy tắc giao dịch hàng hóa này, mỗi nhà đầu tư hãy tự đặt ra cho mình một mức rủi ro chấp nhận được, nó nằm trong khả năng quản trị vốn của mỗi người, để từ đó chúng ta không bị phân tâm hay loay hoay khi đối mặt với chúng. Và đặt ra cho mình khoản lợi nhuận mục tiêu để bản thân không sai phạm chiến lược giao dịch.
Rèn luyện kỷ luật – Làm chủ cảm xúc
Rèn luyện tính kỷ luật tức là mỗi nhà đầu tư sẽ không đoán mò và hành động theo cảm xúc bản năng. Mỗi người cần có sự phân tích, đưa ra một cái nhìn rõ ràng về tín hiệu mua, tín hiệu bán, hay những điểm dừng lỗ, chốt lời. Không để bị cảm giác “tham” và cảm xúc “sợ” chế ngự khiến cho bản thân hành động không đúng đắn dẫn đến những thua lỗ ngoài dự kiến.
Để trở thành một nhà giao dịch tài chính thành công ngoài việc nắm rõ quy tắc giao dịch hàng hóa, nhà đầu tư nên có một tâm lý giao dịch phù hợp, tích cực và thực tế.
Nguyên tắc cơ bản khi giao dịch chứng khoán
90% nhà đầu tư thất bại khi chơi chứng khoán là do họ đã bỏ qua những nguyên tắc cơ bản khi đầu tư vào sân chơi này. Để đầu tư hiệu quả, các nhà đầu tư nên lưu tâm những nguyên tắc dưới đây:
1. Lên kế hoạch giao dịch
Kế hoạch giao dịch là một tập hợp các quy tắc bao gồm các tiêu chí vào, ra và quản lý tiền của nhà đầu tư cho mọi giao dịch mua. Với sự phát triển của công nghệ, nhà đầu tư dễ dàng để thử nghiệm một ý tưởng giao dịch trước khi mạo hiểm tiền thật. Việc thử nghiệm này gọi là backtesting, cho phép nhà đầu tư áp dụng ý tưởng giao dịch của mình bằng cách sử dụng dữ liệu lịch sử giao dịch và xác định xem nó có khả thi hay không. Dựa trên các số liệu từ thử nghiệm giao dịch, nhà đầu tư phần nào dự báo trước được hiệu quả của ế hoạch khi sử dụng trong giao dịch thực tế.
Nguyên tắc ở đây là bám sát kế hoạch. Thực hiện các giao dịch ngoài kế hoạch bạn đã thiết lập và đánh giá sẽ có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận kỳ vọng do nhà đầu tư không thể lường trước được khoản đầu tư ngoài kế hoạch đó có chắc chắn mang đến thắng lợi.
Nhà đầu tư cần nắm rõ các nguyên tắc cơ bản khi giao dịch chứng khoán
2. Giao dịch chứng khoán là đầu tư kinh doanh
Sự giống nhau của 2 loại hình này chính là nhà đầu tư bỏ vốn và mong muốn sinh lời từ sự đầu tư này. Nhiều người coi chứng khoán như 1 sở thích hoặc công việc để kiếm thêm thu nhập. Điều này là không đúng. Vì coi giao dịch như 1 sở thích cá nhân sẽ khiến nhà đầu tư không quan tâm đến việc tìm hiểu thực sự về thị trường, không chủ động cập nhật kiến thức. Điều này có thể dẫn đến thua lỗ do đầu tư sai cổ phiếu, chọn sai thời điểm mua và bán. Nhưng chơi chứng khoán cũng không phải là 1 công việc bởi bạn sẽ chẳng nhận được đồng lương cố định theo từng tháng.
Vì thế, khi bước chân vào sân chơi chứng khoán, nhà đầu tư hãy coi đây là 1 lĩnh vực kinh doanh, bởi mọi quyết định đưa ra đều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến túi tiền của bạn. Nếu coi chứng khoán là lĩnh vực kinh doanh, nhà đầu tư sẽ vào vai trò của 1 chủ doanh nghiệp và bạn sẽ cần nghiên cứu và thực hiện giao dịch mua bán đạt hiệu quả tối ưu.
3. Học hỏi kiến thức và thường xuyên theo dõi thị trường
Các nhà đầu tư coi việc cập nhật kiến thức mới thường xuyên và là việc cần làm mỗi ngày. Những kiến thức này giúp trader hiểu sự vận hành của thị trường chứng khoán.
Khi đăng ký tài khoản giao dịch chứng khoán tại HSC, nhà đầu tư có cơ hội tìm hiểu những kiến thức đầu tư từ các khóa học chứng khoán online của HSC.
Ngoài những kiến thức cơ bản, nhà đầu tư có thể thu thập những bài học quý báu từ những cuốn sách chia sẻ cách đầu tư thành công của các trader đầu tư hàng đầu như Warren Buffett, Peter Lynch, Bill Gross… Tập trung và quan sát cho phép các nhà giao dịch mài giũa bản năng và tìm hiểu các sắc thái, dự đoán xu hướng dòng tiền ra vào trong thị trường chứng khoán. Chứng khoán là thị trường nhạy cảm, mọi diễn biến chính trị thế giới, các sự kiện tin tức, xu hướng kinh tế – thậm chí cả thời tiết – đều có tác động đến thị trường. Các trader càng hiểu rõ về thị trường trong quá khứ và hiện tại, họ càng chuẩn bị tốt hơn để đối mặt với tương lai.
4. Bảo vệ vốn giao dịch
Nguyên tắc quan trọng khi thực hiện mỗi giao dịch chứng khoán là bảo vệ vốn. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc không bao giờ trải qua giao dịch thua lỗ. Tất cả các trader đều có giao dịch thua lỗ. Bảo vệ vốn đồng nghĩa với việc không chấp nhận những rủi ro không cần thiết và đặt mục tiêu cắt lỗ hợp lý.
Để bảo vệ vốn nhà đầu tư cần lên kế hoạch cắt lỗ hợp lý
Cắt lỗ là giới hạn mức độ rủi ro của nhà đầu tư trong quá trình giao dịch, theo kế hoạch được lên từ trước khi nắm giữ cổ phiếu. Việc sử dụng lệnh cắt lỗ có thể giúp trader bớt căng thẳng khi giao dịch vì chúng ta biết rằng mình sẽ chỉ mất X số tiền trên bất kỳ giao dịch nhất định nào.
Thoát với lệnh cắt lỗ đồng nghĩa với bạn có một giao dịch thua lỗ. Nhưng đây vẫn là một giao dịch tốt nếu nó nằm trong quy tắc của kế hoạch giao dịch. Sử dụng một lệnh dừng lỗ giúp đảm bảo rằng các tổn thất và rủi ro được hạn chế.
Ngoài ra, các nhà đầu tư chỉ nên đầu tư vốn nhàn rỗi không nên cầm cố nhà cửa hoặc lấy học phí của con cái đổ hết vào thị trường.
Nhà đầu tư cần tránh gì khi giao dịch chứng khoán?
Ngoài những nguyên tắc giao dịch kể trên, nhà đầu tư còn cần tránh những vấn đề dưới đây để không gặp rủi ro khi tham gia thị trường.
Tâm lý đám đông
Tâm lý đám đông là khi nhà đầu tư giao dịch dựa vào hành động của những người khác. Lúc này nhà đầu tư mua vào và bán ra hoàn toàn không dựa trên định giá cổ phiếu, phân tích kỹ thuật, xu hướng thị trường. Tâm lý đám đông xảy ra khi nhà đầu tư quá hưng phấn (mua vào ồ ạt) hoặc quá lo sợ (bán ra đồng loạt) làm tác động mạnh mẽ đến thị giá cổ phiếu.
Để tránh bị cuốn theo đám đông, nhà đầu tư cần lên lịch sự kiện quan trọng, thường xuyên theo dõi tin tức (chính sách, hoạt động) có thể tác động đến giá cổ phiếu. Bên cạnh đó, nhà đầu tư cần phân tích thị trường chung cũng như đánh giá hoạt động kinh doanh của công ty, từ đó lên kế hoạch hành động cụ thể.
Không nên chạy theo đám đông khi giao dịch cổ phiếu cũng tránh giao dịch các cổ phiếu không có khối lượng
Hội chứng FOMO
FOMO là viết tắt của Fear Of Missing Out dùng để chỉ những người dồn phần lớn hoặc toàn bộ tài sản vào để mua 1 hoặc vài mã cổ phiếu vì sợ bỏ mất cơ hội. Hội chứng này chính là một hệ quả của tâm lý đám đông, khi nhà đầu tư theo dõi 1 cổ phiếu và thấy xu hướng đi lên trục của nó, làm sợ bỏ mất cơ hội sinh lợi và mua theo. Đầu tư FOMO là khi bạn theo đuổi 1 phi vụ đầu tư đã tăng 1000%.
Để tránh bẫy FOMO, nhà đầu tư cần nắm vững các kiến thức cơ bản về chứng khoán, hiểu rõ doanh nghiệp đang có ý định nắm giữ cổ phiếu, và luôn xây dựng chiến lược rõ ràng trước khi bắt đầu giao dịch mua/bán.
Mua cổ phiếu không có khối lượng
Là một nhà đầu tư cổ phiếu, bạn được cung cấp thông tin về giá cổ phiếu và khối lượng. Nhưng hầu hết F0 chỉ nhìn vào giá và hoàn toàn bỏ qua khối lượng. Đây là một sai lầm nghiêm trọng.
Khối lượng giao dịch là điều nhà đầu tư cần quan tâm trước khi quyết định nắm giữ
Các nhà tạo lập thị trường thường di chuyển cổ phiếu theo một hướng với khối lượng rất ít. Một cổ phiếu tăng 10%, nhưng nếu bạn nhìn vào khối lượng giao dịch, bạn sẽ thấy đó chỉ là 5.000 cổ phiếu. Tránh những cái bẫy này bằng cách nhớ rằng khối lượng xác nhận giá.
Nếu một cổ phiếu đang biến động mạnh theo hướng này hay hướng khác, thì khối lượng cổ phiếu giao dịch sẽ tăng mạnh. Luôn xem xét giá và xác nhận khối lượng giao dịch trước khi quyết định đặt lệnh
Mở mua lấy vị thế với khối lượng quá lớn
Khi giao dịch, nhà đầu tư hãy luôn ghi nhớ khối lượng cổ phiếu trong 1 lần đặt lệnh. Bạn cần lấy vị thế giao dịch nhưng đừng bao giờ mạo hiểm toàn bộ tài khoản trong một giao dịch trừ khi đã chuẩn bị kỹ lưỡng.
Tuy nhiên, kể cả khi phân tích kỹ thuật có thể thấy cổ phiếu đang tăng giá, nhưng những gì bạn nghĩ không quan trọng đối với thị trường. Vì thế, đừng đổ tất cả tiền vào một giao dịch.
Kiểm tra các chiến lược và quy tắc giao dịch với các quy mô vị thế nhỏ. Thực hiện 50–100 giao dịch để đánh giá tỷ lệ thắng. Khi đã chắc chắn, bạn có thể tăng dần quy mô giao dịch và tinh chỉnh chiến lược trong quá trình thực hiện.
Không cắt lỗ sớm
Sai lầm này là rất phổ biến ở các nhà đầu tư F0. Rất nhiều trader chỉ đơn giản là từ chối thừa nhận sai lầm, sợ thâm hụt vốn khi cắt lỗ. Tuy nhiên, là một nhà kinh doanh, trader cần xác định thời điểm cắt lỗ, chốt lời hay tiếp tục đầu tư với 1 giao dịch cụ thể.
Nhà đầu tư cần xác định trước rủi ro của mình bằng cách trả lời các câu hỏi như:
-
Mức tỷ lệ rủi ro trên lợi nhuận có thể chấp nhận được?
-
Bạn sẵn sàng chấp nhận mức rủi ro bao nhiêu (5% hay 10% trên tổng đầu tư cho 1 mã
-
Thời điểm giao dịch và kỳ vọng, đặt mức cắt lỗ? …và như thế.
Luôn lên kế hoạch lợi nhuận và cắt lỗ trước mỗi giao dịch
Đặt mức cắt lỗ ngay sau khi tham gia giao dịch sẽ bảo vệ bạn khỏi bị thua lỗ lớn với tư cách là một nhà đầu tư.
Giao dịch chứng khoán không đơn giản, có khả năng sinh lời tốt nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro nếu các trader không định định đúng giá trị của cổ phiếu đầu tư. Vì thế, việc trang bị kiến thức cơ bản, những kinh nghiệm đầu tư của người đi trước là vô cùng quan trọng, giúp nhà đầu tư giảm bớt rủi ro khi giao dịch. Bên cạnh đó, nhà đầu tư cần kiểm soát cảm xúc, lên kế hoạch đầu tư chốt lời – cắt lỗ kịp thời để bảo vệ vốn đầu tư.
