Giới thiệu về phí Gas

Mỗi giao dịch trên nền tảng Blockchain Ethereum đều tiêu tốn khả năng tính toán của máy tính ảo Ethereum (EVM), vì vậy người dùng cần phải trả phí cho các thợ đào để họ có động lực khởi chạy các thiết bị mining nhằm xác minh giao dịch cho mình. Phí Gas chính là phương thức tính toán chi phí mà người dùng phải bỏ ra (tính bằng ETH) cho giao dịch của mình.

Do mỗi một loại giao dịch khác nhau có mức độ phức tạp cực kỳ khác nhau nên gas fee của chúng cũng sẽ khác biệt. Một giao dịch gửi ETH hoặc token ERC20 thường thì sẽ rẻ hơn so với các giao dịch trên các sàn giao dịch DEX như UNISWAP.

Gas là gì?

Gas là một đơn vị đo lường đặc biệt được sử dụng để đo lường năng lượng cần dùng phù hợp để thực hiện một giao dịch trong thị trường tiền mã hóa, cụ thể tính đến ở đây là tài nguyên tính toán mà mỗi một nhiệm vụ nhất định yêu cầu. Có thể nói, gas cũng đang được coi như nhiên liệu của blockchain.

Phí Gas là gì?

Mọi giao dịch thanh toán thực hiện trên blockchain Ethereum đều tiêu tốn khả năng tài nguyên tính toán đến từ máy ảo Ethereum (EVM), vì vậy nhà đầu tư cần trả phí cho các thợ đào để họ có động lực chạy những thiết bị mining nhằm xác định chính xác khoản thanh toán mà nhà đầu tư giao dịch. Phí Gas là một phương pháp thống kê được sử dụng chủ yếu để theo dõi ngân sách (tính bằng ETH) mà nhà đầu tư phải bỏ ra để thanh toán cho một giao dịch.

Mỗi giao dịch thanh toán thực hiện khác nhau có mức độ phức tạp. Cụ thể, nếu yêu cầu cần nhiều tài nguyên tính toán thì phí gas sẽ cao hơn so với các hoạt động giao dịch cần ít tài nguyên hơn. So với những thanh toán trên những sàn giao dịch nổi tiếng DEX như Uniswap, thanh toán giao dịch gửi ETH hoặc kiểu dạng token ERC20 sẽ rẻ hơn.

Phân biệt khái niệm gas limit và gas price

Gas limit là gì?

Gas limit đề cập đến lượng phsi gas tối đa mà các trader sẽ cần phải chi trả khi thực hiện giao dịch hoặc chức năng của blockchain. Có nghĩa là, nếu các trader đã thực hiện đặt gas limit thấp hơn số gas cần thiết để thực hiện một giao dịch thì chắc chắn giao dịch đó sẽ không thể thành công, dẫn tới việc bị mất toàn bộ số phí gas sử dụng trong giao dịch này. Vì vậy, gas limit hoạt động giống như một cơ chế để ngăn chặn các khoản chi phí quá cao khi bị nhầm lẫn hoặc lỗi của những bộ hợp đồng thông minh, khiến các trader bị lãng phí tiền.

Tùy vào thời gian và hình thức thực hiện giao dịch, giá trị của gas limit có thể thay đổi theo. Một số ví tiền đã được mã hóa và sàn giao dịch có tính năng thiết lập thông số gas limit tự động. Tuy nhiên trong một số trường hợp nhất định, các trader cũng có thể tự mình điều chỉnh nó một cách thủ công tùy vào nhu cầu của họ.

Gas price là gì?

Gas price là khoản phí mà những trader chi trả cho mỗi đơn vị gas. Thông thường trên các blockchain hiện nay sử dụng cơ chế thường là đấu giá để quản lý và ưu tiên giao dịch nào sẽ được ưu diên xử lý trước. Các validator/miner sẽ ưu tiên thực hiện các giao dịch có gas price cao nhất, sau đó xử lý các giao dịch tiếp theo này theo thứ tự giảm dần.

Gas price đảm bảo cho tính cạnh tranh một cách lành mạnh và tăng hệ thống bảo mật nền tảng blockchain thông qua cách ban hành cơ chế thị trường công bằng an toàn và khuyến khích nhiều thực thể tham gia vào quá trình việc cung cấp sức mạnh tính toán cho mạng lưới to hơn. Do đó, khi người dùng muốn xác thực giao dịch của mình nhanh chóng, có thể trả gas price cao hơn để thúc đẩy các validator/miner ưu tiên xác minh giao dịch của mình trước những người khác.

Đặc biệt, nếu gas price ở mức thấp quá sẽ xảy ra rủi ro vì các giao dịch cần rất nhiều thời gian để được xác nhận, thậm chí là có thể thất bại vì các validator/miner sẽ không có động cơ nào để xác thực nó.

Gas price thường sẽ được tính bằng Gwei bằng 0,000000001 ETH. Ví dụ với một giao dịch cơ bản có trị giá là 10 Gwei thì tốn: 21.000 gas x 0,00000001 ETH = 0,00021 ETH.

Nói một cách đơn giản dễ hiểu hơn, gas limit được ví như là một số lít xăng mà nhà đầu tư muốn đổ tối đa cho xe của mình và gas price là giá của mỗi đơn vị lít xăng đó.

Các mẹo giảm phí Gas

Chi phí giao dịch cho một giao dịch thực hiện đơn lẻ trên ETH đôi khi có thể không khả thi đối với những người dùng thông thường và các nhà phát triển đã và đang trong quá trình tìm kiếm giải pháp. Hướng mà chúng ta có thể thấy bây giờ là cải thiện khả năng mở rộng hơn nữa mạng lưới thông qua việc ra mắt ETH 2.0 dự kiến ​​sẽ giảm bớt vấn đề chi phí gas quá cao và hướng khác là chuyển sang ứng dụng sang Layer 2 (L2) với chi phí giao dịch thấp hơn.

Tuy nhiên, ETH 2.0 vẫn đang còn rất xa, Layer 2 hiện nay vẫn chưa được phát triển, việc chuyển cũng như rút tiền vẫn cần phải trả phí cao và một số mạng Layer 2 cần phải có chu kỳ rút dài hơn, điều này chưa thể đáp ứng nhu cầu của một số hầu hết người dùng.

Vì vậy, trong ngắn hạn xem xét đối với các cá nhân, có thể không có bất kỳ một cách trực tiếp nào để giảm chi phí giao dịch trên chuỗi. Nếu các giao dịch thực hiện không khẩn cấp, người dùng có thể theo dõi sự biến động của gas thông qua ethgasstation và chọn lựa được hoạt động khi mạng tương đối thông suốt.

Kiểm tra phí Gas trung bình tại thời điểm thực hiện giao dịch

Các trader hiện nay có thể kiểm tra gas price trung bình của blockchain Ethereum tại etherscan.io. Đặt gas price thấp sẽ giúp nhà đầu tư tiết kiệm ngân sách, còn đặt gas fee mức cao sẽ giúp cho việc thanh toán giao dịch nhanh chóng hơn.

Hoãn giao dịch nếu phí Gas hiện đang quá cao

Tạm hoãn các phiên giao dịch khi thời gian gas price lên cao để tiết kiệm ngân sách, giá gas có thể sẽ dao động theo nhu yếu thanh toán giao dịch của mạng lưới nên không phải lựa chọn thời gian nào trong ngày cũng cao như vậy.

Chỉnh sửa gas limit nếu trường hợp cần thiết

Mặc dù chỉnh gas limit cùng sẽ không làm thay đổi phí Gas mà các trader phải trả khi giao dịch. Tuy nhiên, khi đặt gas limit ở mức cao có thể khiến số gas fee ước tính được cao hơn, dẫn đến việc có thể trader không có thể thanh toán giao dịch.

Ví dụ, nhà đầu tư có 0,01 ETH trong tài khoản nhưng thực hiện thanh toán giao dịch lại nhu yếu 0,012 ETH do gas limit lên tới 500.000. Hãy chỉnh mức gas limit giảm xuống một chút vì thường thì các giao dịch thanh toán sẽ không tiêu thụ hết số gas limit ước tính ban đầu. Tuy nhiên, các trader mới vào nghề cũng nên lưu ý nếu thanh toán giao dịch tiêu thụ quá số gas thì giao dịch sẽ không thành công.

Không được nhầm lẫn gas price với số ETH muốn chuyển

Do gas price là chỉ số có thể đặt bao nhiêu tùy thuộc vào người dùng nên nếu nhầm lẫn, có thể mất một số ít tiền khổng lồ khi điền nhầm mức gas price thay vì số ETH nhà đầu tư muốn chuyển đến cho người mua. Hãy luôn kiểm tra kỹ lưỡng lại những thanh toán giao dịch trước khi chuyển. Blockchain sẽ không thực hiện hoàn trả bất kỳ thanh toán nhầm lẫn nào của nhà đầu tư.

Lý do cần phải có phí Gas?

Ngăn spam giao dịch

Nếu giao dịch trên sàn là miễn phí, rất có thể nhiều kẻ xấu sẽ thực hiện spam giao dịch làm nghẽn blockchain không thể sử dụng được. Vì thế, phí gas được dùng vì có thể ngăn cản các cuộc tấn công spam quy mô lớn.

Trả phí cho các miner

Có các miner xác minh trong quá trình giao dịch thì Ethereum mới có thể tồn tại, vì thế nên gas fee sẽ được dùng như phần thưởng để trả công cho công sức làm việc của họ.

Tạo giá trị cho nền tảng ETH trong hệ sinh thái

Vì ETH được sử dụng để trả phí nên bắt buộc những người hiện đang hoạt động giải trí trên blockchain phải mua ETH. Điều này giúp tạo động lực to lớn làm tăng giá cho ETH và duy trì hệ sinh thái.

Cách tính phí gas

Phí gas trên các nền tảng blockchain khác nhau

Phí gas trên các blockchain khi thực hiện giao dịch trên blockchain nào sẽ được tính bằng coin của blockchain đó. Mỗi blockchain của mỗi sàn đều khác nhau nên phí Gas cũng được tính bằng những đơn vị khác nhau. Có nghĩa là khi các trader cần thực hiện giao dịch đầu tư hay muốn chuyển token ở blockchain nào thì sẽ lựa chọn dùng chính đồng coin gốc của blockchain đó để thanh toán phí Gas. Cụ thể:

• Giao dịch trên Ethereum: Mua, bán, lưu trữ những loại token ERC20 như ETH, USDT ERC20… thì sẽ trả phí Gas bằng ETH (đồng Ether).
• Giao dịch trên blockchain Bitcoin, các trader thực hiện cần trả Phí Gas bằng BTC.
• Giao dịch trên Binance Smart Chain thì các trader trả gas fee bằng BNB (đồng Binance coin).

Cách tính phí Gas cụ thể 

Gas trong Ethererum thường được thanh toán bằng ETH và đơn vị định giá của nó là gwei, 1gwei bằng 0,000000001ETH.

Trước khi thực hiện nâng cấp Ethernet London, công thức tính phí Gas sẽ quy định là:

GAS = gas limit x giá gas

Nhà đầu tư có thể hiểu gas limit là lượng nhiên liệu tối đa mà một chiếc ô tô cần để đến một địa điểm nhất định và giá gas chính là đơn giá nhiên liệu hiện tại niêm yết một trạm xăng.

Giả sử rằng người dùng A đang cần chuyển 1 ETH cho một người dùng B, gas limit hiện tại ở mức là 21000 đơn vị, giá gas là 200gwei, chi phí gas sẽ tính là: 21000 x 200 = 4200000gwei, được quy đổi ra thành 0,0042 ETH, tức là người dùng A sẽ cần chuyển tổng cộng 1.0042 ETH từ tài khoản của anh ta, trong đó 1 ETH sẽ thuộc về người dùng B, 0,0042 ETH được tính là phí của thợ đào.

Vào tháng 8 năm 2020, Ethereum London đã được nghiên cứu nâng cấp để làm cho biến động giá gas mượt hơn và dễ dự đoán xu hướnghơn, EIP1559 đã được giới thiệu và công bố công thức tính phí gas đã được điều chỉnh như sau

GAS = gas limit x (phí cơ sở basegasprice + phí của thợ đào được ưu tiên)

Phí cơ sở hiện đang được tính dựa trên nhu cầu sử dụng không gian khối hiện tại và cũng được đốt trực tiếp sau khi chi tiêu và người dùng hoàn toàn có thể đặt phí cho thợ đào (thường được đặt tự động bởi vì đây là bên thứ ba) để các giao dịch được xử lý một cách sớm nhất có thể khi mạng bị nghẽn.

Vì vậy, thời điểm bây giờ người dùng A chuyển 1 ETH cho người dùng B, giả sử giá của gas limit là 21000 đơn vị, giá của phí cơ bản là 100 gwei, người dùng A lại cho thêm 10 gwei nữa làm tiền tip, chi phí gas: 21000 x (100 + 10) = 2310000gwei, tức là 0.00231 ETH, trong đó tài khoản hiện tại của người dùng A trừ 1.00231 ETH. Người dùng B sẽ trực tiếp nhận được 1 ETH, 0.00021 ETH cho phí của thợ đào và 0.0021 như tiền tip.

Phí gas của BTC sẽ được tính ra sao?

Tại blockchain Bitcoin, quá trình xác thực một cuộc giao dịch để tạo ra một block mới, các miner sẽ nhận được phí giao dịch thêm. Các giao dịch nào hiện chưa được xác thực gọi là mempool (memory pool). Nếu người dùng trả phí một khoản hợp lý, các miner sẽ ưu tiên các giao dịch gửi BTC trước.

Trong một số trường hợp cụ thể, các ví cho phép người dùng có thể đặt phí giao dịch theo cách thủ công. Có nghĩa là người dùng có thể gửi BTC mà không hề cần mất phí, nhưng các thợ đào có thể sẽ bỏ qua những giao dịch này và chúng sẽ không được xác thực. Phí giao dịch Bitcoin sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào kích thước của giao dịch (đơn vị byte) chứ nó không quan tâm số tiền mà người dùng gửi đi.

Phí giao dịch Binance Chain được tính ra sao?

Chi phí được tính bằng BNB sẽ được áp dụng cụ thể tùy vào tác vụ mà người dùng muốn thực hiện. Phí gửi BNB và phí giao dịch được tính trên sàn giao dịch phi tập trung Binance DEX là không giống nhau. Hơn nữa, người dùng cần lưu ý, tổng chi phí thực hiện cho một giao dịch, tăng hoặc giảm, vẫn có thể sẽ phụ thuộc vào giá cả của thị trường của BNB.

Người dùng hiện nay chỉ có thể dùng BNB để trả phí khi thực hiện di chuyển tiền mà không hề liên quan đến giao dịch mua và bán, ví dụ như rút hoặc là gửi BNB vào trong ví. Còn lại, chi phí thực hiện các hoạt động giao dịch trên Binance DEX sẽ được tính toán trực tiếp bằng token mà người dùng giao dịch, nhưng người dùng sẽ được chiết khấu khi thanh toán phí giao dịch trực tiếp bằng BNB. Điều này khuyến khích nhà đầu tư sử dụng BNB và tạo ra một cộng đồng người dùng sử dụng đồng tiền này.

Phí giao dịch Ethereum được tính ra sao?

Phí giao dịch Ethereum sẽ được đo bằng công suất điện toán yêu cầu cần có để thực hiện một giao dịch. Lượng gas cần thiết cho thực hiện một giao dịch thì ít khi thay đổi, nhưng giá gas có thể tăng hoặc giảm. Giá gas này có ảnh hưởng một cách trực tiếp đến lưu lượng mạng. Nếu người dùng thực hiện trả gas fee cao hơn, các miner có thể sẽ ưu tiên cho giao dịch đó.

Có thể hiểu tổng phí gas thực hiện tức là các khoản thanh toán để đổi lấy năng lượng điện toán cần thiết, cộng với chi phí để có thể xử lý các giao dịch nhanh hơn. Hãy cân nhắc lượng gas limit cần thiết để xác định mức giá tối đa mà bạn phải trả cho một thao tác giao dịch hoặc tác vụ nào đó trên Ethereum.

Phí giao dịch Binance Smart Chain được tính ra sao?

Là một blockchain được xây dựng ban đầu bởi Binance, Binance Smart Chain (BSC) chạy song song với Binance Chain, có nghĩa đây chính là hai mạng lưới này hoàn toàn riêng biệt. BNB khởi chạy trên Binance Chain là token BEP-2 thì BNB giao dịch trên BSC là token BEP-20.

Mạng lưới BSC hiện tại dùng cơ chế đồng thuận Proof of Authority (bằng chứng ủy quyền). Validator của mạng lưới BSC cần phải staking BNB để có thể trở thành người được xác thực, sau khi xác thực thành công một block, họ cũng sẽ có thể nhận được phí giao dịch của các giao dịch trong block đó.

Tại Binance Smart Chain, mạng lưới giao dichj này cho phép tạo ra các hợp đồng thông minh với nhiều ưu điểm và tùy chỉnh hơn. Hệ thống tính phí mỗi một giao dịch của BSC khá giống với Ethereum. Trong đó, phí giao dịch được tính toán chi tiết bằng sức mạnh điện toán cần thiết để thực hiện các giao dịch hoặc thực hiện một hợp đồng thông minh.

Cơ cấu chi phí BSC cũng rất giống với cơ cấu chi phí tính toán trên Ethereum. Phí giao dịch được biểu thị bằng Gwei – một mệnh giá khá nhỏ của BNB, tương đương với 0,000000001 BNB. Người dùng có thể lựa chọn đặt gas fee cao để giao dịch của họ được ưu tiên thực hiện khi thêm vào block.

Ở ví dụ dưới đây, giá gas được tính là 10 Gwei. Lưu ý, giới hạn gas đã được nhà đầu tư đặt thành 622.732 Gwei, nhưng thực tế thì số gas thường được sử dụng chỉ là 352.755 (52,31%) Với số Gwei đã được sử dụng xuyên suốt trong giao dịch này, phí giao dịch thực tế là 0,00325755 BNB (khoảng 1 USD).

Tại sao phí Gas hiện nay lại cao?

Bởi vì trên Ethereum, khi số lượng giao dịch xếp hàng đang chờ xử lý vượt quá khả năng chứa của mỗi khối, nó được xác định cụ thể bằng chế độ đặt giá thầu để phân loại, trả phí gas cao hơn thì sẽ có nghĩa là các thợ đào sẽ dễ dàng được chọn để đưa vào một khối gần nhất và hoàn thành xác nhận cho giao dịch nhanh hơn.

Và với sự gia tăng của thị trường nổi bật DeFi và NFT trong những năm gần đây, giao dịch theo kiểu phi tập trung, chênh lệch giá trên chuỗi và khai thác một lượng thanh khoản đã khiến nhiều giao dịch chuyển sang chuỗi từ các nền tảng giao dịch ban đầu lớn mạnh như Cryptocurrency và MEXC, tiếp tục đẩy giá Gas lên nữa và tiếp tục tăng cao.

Ngoài ra, các hoạt động đầu tư gấp rút của một số dự án sẽ dẫn đến sự thay đổi Gas mạnh hơn cả trong thời gian ngắn, do đó, có thể khoản phí người dùng trả cho giao dịch hiện tại không đủ để hoàn thành nhanh chóng tất cả các khoản phí thực hiện và có thể dẫn đến việc giao dịch có thể thất bại , vì vậy đối với các giao dịch tức thì, nhà đầu tư có thể đặt thêm phí gas hoặc thực hiện bổ sung thao tác tăng tốc trong thời gian sau khi gửi giao dịch.

Tổng kết

Khi lựa chọn tham gia vào thị trường tiền mã hóa, tìm hiểu về phí Gas và biết cách phân biệt giữa gas price và gas limit là một điều cơ bản rất quan trọng. Từ đó có thể có thể biết cách tiết kiệm được phí gas và tận dụng nó một cách hợp lý, giúp tối ưu lợi nhuận và tránh được những lãng phí coin. Hy vọng qua bài viết trên đầy về phí Gas là gì cũng như những vấn đề liên quan sé giúp nhà đầu tư bạn thành công trong thị trường đầy biến động này.