Tiền không nên để nhàn rỗi mà cần phải đem đi đầu tư để sinh lời thụ động. Đầu tư vào chứng khoán là cách thức phổ biến được nhiều người tin tưởng lựa chọn. Kênh chứng khoán có nguồn gốc phát triển lâu đời, thu hút mọi nhà đầu tư từ nhỏ lẻ đến lớn mạnh. Vậy bạn có biết chứng khoán là gì? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết về chứng khoán.
Chứng khoán là gì?
Chứng khoán được hiểu là một tài sản, bằng chứng ghi nhận quyền sở hữu hợp pháp của chủ sở hữu đó liên quan đến phần tài sản hoặc phần vốn của công ty đã phát hành ra nó.
Chứng khoán có thể thực hiện mua bán trên thị trường. Các công ty niêm yết chứng khoán nhằm mục đích huy động vốn từ thị trường. Nhà đầu tư sẽ bỏ tiền túi mua chứng khoán, đồng thời là chủ sở hữu phần tài sản hoặc chủ sở hữu phần vốn của doanh nghiệp phát hành chứng khoán.
Chứng khoán có đặc điểm gì?
Chứng khoán là tài sản mang tính thanh khoản thấp, bạn có thể tự do mua bán giao dịch chứng khoán trên sàn. Chứng khoán có mức độ rủi ro cao, chịu nhiều yếu tố ảnh hưởng khiến giá tăng hoặc giảm ảnh hưởng đến nguồn lãi suất của nhà đầu tư.
Chứng khoán có khả năng sinh lợi cao, đồng thời có thể tạo ra thu nhập từ quá trình sử dụng nguồn vốn phục vụ riêng cho hoạt động phát triển kinh tế, chứng khoán mặt khác có thể tạo ra lãi dòng. Doanh nghiệp vững mạnh khiến giá chứng khoán tăng, đồng thời từ đó làm cơ sở để các đơn vị sẽ chia cổ tức cho nhà đầu tư.
Tổng quan về thị trường chứng khoán
Định nghĩa
Thị trường chứng khoán là địa điểm diễn ra tất cả các giao dịch liên quan đến việc mua – bán chứng khoán. Các giao dịch được đưa ra mua bán sẽ làm thay đổi chủ sử hữu của loại chứng khoán trên thị trường. Các khoản giao dịch chứng khoán hiện nay được thực hiện chủ yếu thông qua các sàn môi giới chứng khoán. Cụ thể đó chính là các công ty chứng khoán và những nền tảng giao dịch điện tử.
Tổ chức thị trường chứng khoán
- Bên bán: Chủ yếu là những công ty đã được niêm yết và có quyền phát hành chứng khoán ra công chúng.
- Bên mua: Chủ yếu là những nhà đầu tư thuộc dạng nhỏ lẻ, nhà đầu tư cá nhân hoặc các tổ chức, doanh nghiệp nhỏ và vừa.
- Nơi niêm yết cổ phiếu: Địa điểm cung cấp thông tin liên quan đến chủ số giá chứng khoán mà đại diện của nó chính là sở giao dịch chứng khoán.
- Cơ quan quản lý: Cơ quan quản lý cao nhất là Ủy ban chứng khoán nhà nước tại sàn chứng khoán tại Việt Nam
- Đơn vị cung cấp dịch vụ: Công ty chứng khoán có chức năng môi giới. Công ty chứng khoán là bên có nhiệm vụ liên quan đến tư vấn tài chính trên thị trường, cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho bên mua và bên bán thuận tiện hơn.
Thuật ngữ trong chứng khoán
Khi tham gia vào thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cần nắm rõ một số thuật ngữ được sử dụng rộng rãi để hiểu và đầu tư hiệu quả hơn:
- Giá mua: Chính là mức giá đặt mua cổ phiếu trên thị trường.
- Blue Chip: Chính là những công ty phát hành cổ phiếu, tương ứng với số vốn hóa lớn, mang lại nguồn lợi nhuận ổn định trong thời gian dài.
- Cổ tức: Là phần lợi nhuận được chia cho cổ đông từ các doanh nghiệp.
- Hợp đồng mua tương lai: Hợp đồng ghi nhận sự thỏa thuận mua bán giữa 2 bên mà giá của thỏa thuận mua hôm nay sẽ được xác định trong một khoảng thời gian trong tương lai nhất định.
- IPO: Công ty phát hành cổ phiếu lần đầu tiên chào bán ra công chúng.
- Lệnh giới hạn: Những lệnh mua chứng khoán ở mức giá thấp hơn một mức giá cụ thể.
- Quyền chọn: Quyền cho phép nhà đầu tư có chứng khoán có thể mua hoặc bán một lượng hàng hóa với mức giá cụ thể trong khoảng thời gian cụ thể.
- OTC: Thị trường niêm yết chứng khoán dưới dạng phi tập trung. Chỉ dành riêng cho những cổ phiếu chưa niêm yết.
Phân loại
Thị trường chứng khoán có nguồn gốc được phát triển từ lâu đời, là địa điểm thu hút hàng ngàn người mua bán giao dịch cổ phiếu, trong đó có các bên như bên môi giới, công ty phát hành cổ phiếu, chứng khoán, nhà đầu tư… Hiện nay, chúng ta có thể phân loại thị trường chứng khoán thành 2 dạng chính như sau:
Sơ cấp: Đây chính là địa điểm mà lần đầu tiên chứng khoán được phát hành ra thị trường nhằm mục đích huy động vốn. Tại đây, tiền bán chứng khoán mà các công ty thu về được sẽ thuộc sở hữu của chính họ.
Thứ cấp: Một khi giao dịch chứng khoán được mở ra, dựa trên cơ sở của thị trường sơ cấp. Dòng tiền được dùng để bán chứng khoán ở thị trường thứ cấp không có khả năng sinh ra vốn cho nhà phát hành mà ngược lại chúng đem đến lợi nhuận cho nhà đầu tư, cổ đông. Thị trường thứ cấp là thị trường có tính thanh khoản cao cũng như thị trường này có khả năng vận hành từ thị trường sơ cấp.
Ngoài ra, nếu căn cứ theo quy trình hoạt động thì chúng ta còn có thể chia ra thành thị trường tập trung và thị trường phi tập trung. Căn cứ dựa vào số lượng hàng hóa trên thị trường thì chúng ta có thị trường giao dịch liên quan đến cổ phiếu, thị trường giao dịch liên quan đến trái phiếu và thị trường bao hàm các công cụ chứng khoán phái sinh.
Vai trò
Thị trường chứng khoán ra đời đã mang lại nhiều ưu thế cho nhà đầu tư, công ty phát hành và đồng thời cả với nền kinh tế. Vai trò của thị trường chứng khoán được biểu hiện cụ thể ở những mặt như sau:
Kinh tế: Thị trường chứng khoán hoạt động mang đến tính hiệu quả cao chính là nhờ vào động lực phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế. Đồng thời, thị trường chứng khoán tăng trưởng mạnh mẽ sẽ là thước đo của một nền kinh tế của một quốc gia. Chính phủ có thể điều chỉnh tốt các công ty niêm yết nhờ vào sức mạnh nội tại của thị trường chứng khoán.
Với những công ty phát hành chứng khoán thì họ sẽ có được nguồn huy động vốn dài hạn để vươn xa hơn tới các hoạt động kinh doanh, bên cạnh các nguồn vay vốn từ ngân hàng. Với nhà đầu tư: Thị trường chứng khoán đem đến cơ hội đầu tư kiếm lời từ các sản phẩm chứng khoán. Nhà đầu tư có thể tiến hành giao dịch mua bán, kiểm soát nguồn tiền để đầu tư sao cho hợp lý đồng thời tạo thu nhập thụ động.
Các chủ thể có liên quan
- Nhà đầu tư: Bao gồm có nhà đầu tư cá nhân hoặc nhà đầu tư tổ chức.
- Bên trung gian môi giới: Bao gồm các công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại,…
- Các cơ quan tổ chức thị trường: Bao gồm có sở giao dịch chứng khoán đồng thời có cả trung tâm lưu ký chứng khoán.
Các loại chứng khoán hiện nay
Cổ phiếu
Cổ phiếu là chứng khoán liên quan đến nguồn vốn, định danh quyền sở hữu một phần tài sản của công ty phát hành với nhà đầu tư, người mua cổ phiếu sẽ trở thành cổ đông. Cổ phiếu là mô hình chứng khoán có tính thanh khoản cao. Có 2 loại cổ phiếu chính: Bao gồm cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi.
Tại Việt Nam, mệnh giá của cổ phiếu sẽ bắt đầu là 10.000đ khi phát hành ra thị trường. Tuy nhiên, giá trên thị trường của loại chứng khoán này có thể tăng cao hơn rất nhiều. Tức giá giá trị nội tại của loại chứng khoán này bị ảnh hưởng trực tiếp từ thị trường.
Theo đó, ngay từ lần đầu tiên phát hành cổ phiếu, các nhà đầu tư họ chỉ cần bỏ ra số vốn tối thiểu là 10.000đ để mua cổ phiếu. Tuy nhiên, một khi tình hình kinh doanh của công ty có xu hướng tăng cao thì khi đó bạn phải bỏ ra số tiền lớn hơn con số 10.000đ để có thể mua được cổ phiếu.
Lúc này hoặc là bạn nắm giữ cổ phiếu để nhận được cổ tức mỗi năm. Hoặc là bạn có thể đem đi bán chúng đi để thu tiền lời chênh lệch của giá mua và giá bán.
Trái phiếu
Trái phiếu là loại hình chứng khoán liên quan đến các khoản nợ, trái phiếu được phát hành bởi doanh nghiệp hoặc thậm chí là bởi chính phủ. Đơn vị phát hành trái phiếu có trách nhiệm phải đem những khoản tiền đi trả lãi và đồng thời họ phải thanh toán nợ gốc cho chủ sở hữu vào ngày đáo hạn.
Hiện nay, trái phiếu được phân thành nhiều loại như trái phiếu doanh doanh nghiệp, trái phiếu địa phương và trái phiếu chính phủ. Bên cạnh đó, bạn có thể thấy các loại trái phiếu không chuyển đổi và trái phiếu chuyển đổi.
Đối với trái phiếu, các khoản thu nhập của chủ sở hữu trái phiếu là cố định mỗi kỳ chứ không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên bạn không có bất kỳ một loại quyền hạn nào để có thể tham gia vào các hoạt động của công ty cũng như bạn không có các quyền liên quan đến việc bầu cử.
Chứng chỉ quỹ
Chứng chỉ quỹ là một loại chứng khoán được niêm yết bởi các công ty chuyên quản lý quỹ, ghi nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư tương ứng với một phần góp vốn vào quỹ đó. Số tiền thu được trong quỹ sẽ mang đi đầu tư vào những sản phẩm chứng khoán để đem về lợi nhuận cho nhà đầu tư.
Nhà đầu tư sẽ không kiểm soát trực tiếp các hoạt động đầu tư liên quan đến số tiền trong quỹ. Chính các đơn vị quản lý quỹ sẽ thành lập một đội ngũ chuyên gia có kinh nghiệm sẽ điều hành và sử dụng đầu tư tiền phù hợp để sinh lời tối đa.
Chỉ số chứng khoán
Chỉ số chứng khoán nổi bật bao gồm: VN30, Vn-Index, HNX30, Upcom-Index, VNX-Allshare, VIR-Index. Các chỉ số này sẽ thể hiện được chính xác nhất tình hình thị trường chứng khoán hiện nay. Chúng giúp bạn có được những đánh giá chính xác nhất và những dự đoán tối ưu nhằm nâng cao sự chính xác khi ra quyết định.
Có nên chơi chứng khoán?
Chơi chứng khoán có thể mang lại rất nhiều lợi nhuận nhưng kèm theo với đó là nhiều rủi ro tiềm ẩn Nhiều người mới thắc mắc có nên chơi chứng khoán hay không?
Ưu điểm
Chứng khoán là kênh đầu tư thu hút người chơi với nhiều ưu điểm đặc biệt đó là sử dụng có hiệu quả dòng tiền nhàn rỗi: Khả năng sinh lời của chứng khoán cao: Nhà đầu tư mua chứng khoán thì họ sẽ được hưởng lợi từ sự phát triển vượt bậc của sản phẩm sao cho doanh nghiệp phát triển tương quan.
Một phần lợi tức khác bắt nguồn từ việc chia cổ tức liên quan đến công ty phát hành. Lãi suất đầu tư chứng khoán được đánh giá cao hơn so với việc bạn gửi tiền tiết kiệm qua ngân hàng.
Chứng khoán là thị trường có khả năng thanh khoản cực kỳ cao, chỉ xếp sau so với tiền mặt: Với các sàn giao dịch đã được cơ quan là Ủy ban chứng khoán nhà nước quản lý thì nhà đầu tư có thể được bảo vệ quyền lợi một cách tối ưu nhất.
Chứng khoán là kênh đầu tư linh hoạt chỉ với số tiền đầu tư ban đầu cực kỳ thấp: Nhà đầu tư có thể ban đầu họ không có nhiều vốn, trong tay chỉ có vài triệu đồng nhưng vẫn có thể bắt đầu thực hiện giao dịch cũng như nhanh chóng tham gia thị trường để có thể bắt đầu đồng tiền nhàn rỗi thực hiện quá trình sinh lời.
Người chơi có thể lựa chọn rất nhiều loại hình chứng khoán để linh hoạt đầu tư, điều này sẽ dễ dàng hơn rất nhiều so với đầu tư các loại hình như bất động sản, tiền gửi hay thậm chí là đầu tư ngoại hối.
Nhược điểm
Bên cạnh các khoản lợi nhuận hấp dẫn cộng với khả năng thanh khoản cao đồng thời hỗ trợ đầu tư linh hoạt, bạn có thể bắt đầu chơi chứng khoán tuy nhiên bạn cũng cần lưu ý một số các nhược điểm như sau:
Rủi ro liên quan đến những biến động thị trường: Thị trường chứng khoán biến động và ảnh hưởng từ tình hình chính trị liên quan đến thế giới, các loại lạm phát cũng như liên quan đến chiến tranh, dịch bệnh…
Có thể thị trường và mức độ lợi nhuận của bạn sẽ ảnh hưởng đến sự lên xuống của giá cả chứng khoán đồng thời có thể trực tiếp ảnh hưởng đến lợi nhuận của nhà đầu tư.
Rủi ro từ nguồn thông tin không mấy minh bạch: Các thông tin liên quan được cập nhật trên thị trường thông thường sẽ bị nhiễu loạn, không thực tiễn và đồng thời chúng có sức ảnh hưởng đến quyết định của người chơi.
Rủi ro xuất phát từ các công ty môi giới kém chất lượng: Có rất nhiều công ty môi giới kém chất lượng. Nhiều nhà đầu tư họ ban đầu không có kinh nghiệm đánh giá dẫn đến việc họ sẽ lựa chọn công ty môi giới chỉ nhằm mục đích lừa đảo với các khoản phí giao dịch cao, đồng thời thì khoản tiền đổ vào sẽ rất khó rút ra, liên quan đến các dịch vụ hỗ trợ người chơi kém.
Nhìn chung, những rủi ro liên quan đến các biến động thị trường cộng thêm nguồn thông tin thiếu minh bạch là nguyên nhân tất yếu thường xuyên xuất hiện trên thị trường tài chính. Nhà đầu tư cần nghiêm túc xem xét thật kỹ kiến thức về thị trường, đồng thời đưa ra chiến lược phù hợp để có thể lựa chọn công ty môi giới uy tín cho mình.
Nếu bạn là người thích đầu tư an toàn, ngại rủi ro và không có quá nhiều kinh nghiệm chinh chiến trong đầu tư tài chính thì nên cân nhắc cho việc tham gia chứng khoán. Còn nếu bạn ưa mạo hiểm, bạn thích có sự đột phá trong cuộc sống và công việc, bạn có thể nhạy cảm trước những biến động của thị trường và đồng thời bạn cũng đam mê nghiên cứu cũng như nhìn được tiềm năng phát triển của loại chứng khoán mình chọn thì nên bắt đầu đầu tư chứng khoán.
Người mới chơi chứng khoán cần lưu ý gì?
Bên cạnh những rủi ro và nguy cơ chính là cơ hội kiếm tiền cực kỳ hấp dẫn xuất phát từ thị trường chứng khoán. Bạn muốn có thêm một khoản thu nhập thụ động từ thị trường tài chính thì chắc chắn chứng khoán sẽ là một kênh đầu tư lý tưởng và cực kỳ phù hợp với bạn. Tuy nhiên, để có thể bắt đầu đầu tư chứng khoán sao cho hiệu quả, bạn cần thực sự trọng cũng như cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:
Học về những kiến thức có liên quan đến đầu tư chứng khoán: Những yếu tố trực diện có thể gây tác động đến thị trường, những phương pháp dùng để đánh giá cổ phiếu tiềm năng, phục vụ cho việc đầu tư… Tốt hơn cả là bạn nên chuẩn bị kiến thức liên quan đến chứng khoán thì đây sẽ là hàng trang giúp bạn tham gia chơi chứng khoán an toàn, tránh rủi ro lừa đảo.
Học cách kiểm soát cảm xúc: Nhà đầu tư cần cảnh giác trong việc nhận định và đánh giá thị trường, tránh mắc bẫy cảm xúc và đầu tư không kiểm soát.
Học cách đầu tư với số tiền nhỏ: Người chơi mới tham gia thị trường không có nhiều kinh nghiệm và sự nhạy bén. Bạn nên bắt đầu với số vốn nhỏ, điều này giúp ích cho các nhà đầu tư mới làm quen, cách giao dịch, cách thị trường hoạt động. Cần có mục tiêu và kế hoạch đầu tư phù hợp: lần đầu tham gia thị trường sẽ bắt đầu từ lỗ.
Đầu tư vào cổ phiếu là một kênh sinh lời hấp dẫn mà bạn có thể cân nhắc tham gia với số tiền dư dả của mình. Tuy nhiên, bạn cần chuẩn bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng và học cách tiết chế cảm xúc, nguồn vốn để đầu tư an toàn và hiệu quả. Đừng ngại chấp nhận rủi ro, hãy sợ hãi mà hãy tin vào chính mình.
Như vậy, bài viết trên đây đã giải thích chi tiết cho bạn đọc về chứng khoán là gì cũng như một số cách để đầu tư chứng khoán hiệu quả. Một số thông tin có liên quan đến chứng khoán trên thị trường. Với những thông tin chia sẻ bổ ích này chắc chắn sẽ trở thành hành trang vững chắc để bạn có thể đầu tư và kiếm cho mình những khoản lời đầu tiên từ chứng khoán.
