Khi nói đến nơi tập trung chứng khoán với khối lượng khổng lồ trên thị trường thì không thể bỏ qua sàn Upcom – sàn giao dịch chứng khoáng nổi tiếng hiện nay. Vậy sàn Upcom là gì? Những thủ thuật để đầu tư và cách giao dịch trên sàn hiệu quả nhất. Cùng theo dõi ngay bài viết dưới đây để tìm câu trả lời nhé.
Tìm Hiểu Về Thị Trường Upcom
Upcom (Unlisted Public Company Market) là thị trường của các công ty đại chúng chưa niêm yết. Sàn Upcom là nơi tập hợp những công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc cổ phần, phát hành chứng khoán ra công chúng nhưng lại chưa được niêm yết. Sàn được hoạt động dưới sự quản lý trực tiếp của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (Sàn HNX).
Khi cổ phiếu của công ty chưa được đăng ký hoặc không đủ điều kiện niêm yết trên sàn HoSE và HNX, chúng sẽ được giao dịch trên sàn Upcom, hay còn gọi là thị trường Upcom.
Đây là trạm trung chuyển chứng khoán khuyến khích của các công ty chưa niêm yết tham gia đầu tư. Ra đời năm vào 2009, ban đầu chỉ có 10 doanh nghiệp nhưng hiện nay số doanh nghiệp đã lên đến hàng trăm từ lớn đến nhỏ. Với sự minh bạch, công khai trong quy định cũng như chính sách, giao dịch đơn giản, sàn Upcom được yêu thích hơn bao giờ hết.
Những Ưu Điểm Và Nhược Điểm Của Sàn Upcom Mà Bạn Nên Biết
Ưu điểm
- Sàn Upcom được hoạt động dưới sự quản lý và giám sát chặt chẽ bởi Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội, nhờ đó nhà đầu tư tham gia sàn Upcom sẽ luôn được bảo vệ quyền lợi cũng như đảm bảo về sự minh bạch, thông tin rõ ràng và hạn chế rủi ro.
- Bằng việc tham gia sàn Upcom, nhà đầu tư có thể dễ dàng tra cứu các thông tin về doanh nghiệp thông qua hệ thống thông tin của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội. Đồng thời, người mua và người bán trên sàn Upcom cũng có thể dễ dàng giao dịch cổ phiếu tập trung qua hệ thống giao dịch của HNX hơn.
- Việc niêm yết chứng khoán trên sàn Upcom sẽ tạo ra tiền đề thuận lợi hơn cho các công ty để có thể niêm yết trên các sàn HOSE, HNX sau này. Niêm yết cổ phiếu trên sàn Upcom cũng là một cách giúp các công ty tiếp cận được nhiều nhà đầu tư hơn.
Nhược điểm
- So với các sàn HOSE hay HNX thì chứng khoán trên sàn Upcom có tính rủi ro cao hơn. Mức giá giao dịch trên sàn Upcom thấp cũng là vì lý do này. Tuy nhiên nếu chịu khó bỏ thời gian tìm hiểu và nghiên cứu kỹ, nhà đầu tư hoàn toàn có thể dễ dàng kiếm được lợi nhuận cao trên sàn Upcom.
- Trên sàn Upcom tồn tại một vài mã chứng khoán có tính thanh khoản thấp, hoặc những mã chứng khoán đã ngưng giao dịch.
- Sàn Upcom được nhận xét là phù hợp để đầu cơ hơn là đầu tư. Vì biên độ giao động của sàn Upcom là cộng trừ 15%, cao hơn hẳn so với sàn sàn HOSE là 7,5% và HNX là cộng trừ 10%
- Giữa 3 sàn HNX, HOSE và Upcom thì sàn Upcom được đánh giá là tiêu chuẩn thấp hơn.
Tổng Hợp Các Nhóm Cổ Phiếu Trên Sàn Upcom
Cổ phiếu trên sàn Upcom sẽ được chia thành ba nhóm như sau:
- UpCom Large: Tập hợp các cổ phiếu của tổ chức phát hành có vốn chủ sở hữu nhỏ nhất là 1.000 tỷ đồng.
- Upcom Medium: Những cổ phiếu thuộc công ty có vốn chủ sở hữu từ 300 đến dưới 1.000 tỷ đồng.
- Upcom Small: Các cổ phiếu của công ty có vốn chủ sở hữu từ 10 tỷ đến dưới 300 tỷ đồng
Như vậy, 3 nhóm cổ phiếu ở sàn Upcom được chia ra dựa theo quy mô của doanh nghiệp phát hành. Những công ty càng lớn, cổ phiếu của họ sẽ càng có giá trị hơn và duy trì tăng trưởng trong dài hạn, ít có biến động. Các công ty nhỏ hơn mặc dù có giá trị cổ phiếu thấp nhưng thu nhập của cổ đông sẽ có sự đột phá nhanh chóng.
Vì vậy cần phải biết nên lựa chọn sở hữu cổ phiếu nào cho phù hợp với mục tiêu đầu tư của mình.
Quy Định Về Cách Thức Giao Dịch Trên Sàn UpCoM
Các phương thức để giao dịch trên sàn Upcom
Sàn Upcom giao dịch có hai phương thức:
- Khớp lệnh liên tục: là phương thức giao dịch được thực hiện bởi hệ thống trên cơ sở so khớp các lệnh mua và lệnh bán chứng khoán ngay khi lệnh vừa được nhập vào hệ thống giao dịch. Giá khớp là mức giá của những lệnh giới hạn đối ứng đang nằm chờ trên sổ lệnh.
- Khớp lệnh thỏa thuận: Là phương thức giao dịch mà bên bán và bên mua tự thỏa thuận với nhau về điều kiện giao dịch, sau đó thông báo cho công ty chứng khoán để ghi nhận kết quả giao dịch vào hệ thống. Hoặc là bên mua/ bên bán thông qua công ty chứng khoán để tìm các đối tác giao dịch thỏa thuận đối ứng
Thời gian để giao dịch của sàn Upcom
Thời gian giao dịch của sàn UPCoM là cả hai buổi vào các ngày làm việc trong tuần. Buổi sáng từ 10h – 11h30 và buổi chiều là từ 13h30 – 15h.
Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý:
- Đối với phương thức khớp lệnh liên tục, trong một ngày chỉ diễn ra một phiên giao dịch vào buổi sáng và một phiên vào buổi chiều.
- Đối với phương thức giao dịch thỏa thuận, sàn không có quy định về số lần cũng như thời gian đặt lệnh. Chỉ cần đảm bảo thực hiện khi sàn vẫn đang hoạt động. Sàn không hoạt động vào thứ bảy, chủ nhật và ngày lễ theo quy định của Luật lao động.
Nguyên tắc khớp lệnh ở Upcom
Sàn Upcom thực hiện theo 2 nguyên tắc khớp lệnh:
- Ưu tiên về thời gian: Nếu ở cùng mức giá, ai đặt lệnh trước thì được ưu tiên thực hiện trước.
- Ưu tiên về giá: Giá bán thấp hơn được xếp trước nếu bạn trong vai trò bên bán. Giá mua cao hơn được xếp trước nếu bạn tở vai trò bên mua.
Việc đặt giá mua/ bán, sẽ được thay đổi trong biên độ cộng trừ 15% so với giá tham chiếu trên thị trường. Bạn có thể đặt ở mức giá trần/sàn hoặc sát trần/sát sàn tùy thuộc vào đánh giá khả năng sinh lời của lần đặt lệnh này.
Đơn vị giao dịch ở Upcom
- Đối với lô chẵn: 100 cổ phiếu/trái phiếu
- Đối với lô lẻ: có khối lượng từ 01 – 99 cổ phiếu / trái phiếu được thực hiện bằng cách khớp lệnh hoặc giao dịch thỏa thuận
- Không có đơn vị giao dịch nào được áp dụng cho giao dịch thỏa thuận
Như vậy, với bước giá quy định tại sàn Upcom là 100 đồng, bạnn có thể đặt giá 17.500, 17.600 chứ không thể đặt là 17.550 (đây là bước giá 50 đồng).
Lô lẻ sẽ rất ít khi được giao dịch trên thị trường, ở tài khoản giao dịch chứng khoán, bạn sẽ không thấy được hiển thị về các lô lẻ, nhà đầu tư phải tự hiểu rằng nếu khối lượng giao dịch cổ phiếu hôm đó là 960.087 nghĩa là chỉ có 87 lệnh được khớp ở lô lẻ.
Giao dịch thỏa thuận và giao dịch lô lẻ không được phép giao dịch vào ngày giao dịch đầu tiên của cổ phiếu mới được niêm yết hay cổ phiếu được giao dịch trở lại sau khi bị tạm ngưng giao dịch trong vòng 25 ngày cho đến khi có giá tham chiếu được xác lập nhờ kết quả của phương thức khớp lệnh liên tục
Đơn vị yết giá trên sàn Upcom
- Đối với cổ phiếu: 100 đồng
- Không có quy định đơn vị yết giá với trái phiếu và giao dịch thỏa thuận
Cách chỉnh sửa và hủy lệnh trong phiên giao dịch trên sàn Upcom
Việc chỉnh sửa khối lượng/giá và huỷ lệnh chỉ có hiệu lực đối với lệnh gốc chưa được thực hiện hoặc phần còn lại của lệnh gốc chưa được thực hiện.
- Nếu sửa khối lượng tăng: Thứ tự ưu tiên của lệnh sau khi sửa được tính kể từ lúc lệnh sửa được nhập vào hệ thống giao dịch.
- Nếu sửa khối lượng giảm: Thứ tự ưu tiên của lệnh không đổi.
Biên động giao động giá ở Upcom
- Đối với cổ phiếu: ± 15%
- Đối với cổ phiếu mới giao dịch lần đầu tiên hoặc trong 25 phiên liên tiếp không giao dịch, thì biên độ áp dụng sẽ lên đến ± 40% so với giá tham chiếu.
- Đối với trái phiếu: không quy định nào
Quy định về thanh toán
- T: là ngày giao dịch theo phương thức thỏa thuận hoặc khớp lệnh.
- Phong tỏa tiền đối với lệnh mua và phong tỏa cổ phiếu đối với lệnh bán.
- Thanh toán tiền: ghi giảm hoặc tăng tiền trên tài khoản KH mua/bán cổ phiếu.
- Thanh toán cổ phiếu: ghi giảm hoặc tăng cổ phiếu trên tài khoản KH bán/mua cổ phiếu
Quy định về tạm ngừng giao dịch ở Upcom
Các trường hợp phải tạm ngưng giao dịch như:
- Hệ thống chuyển lệnh hoặc hệ thống giao dịch của SGDCK gặp sự cố;
- Khi xảy ra các sự kiện bất khả kháng gây ảnh hưởng đến hoạt động giao dịch của thị trường như hỏa hoạn, thiên tai;
- UBCKNN yêu cầu ngừng giao dịch để có thể ổn định thị trường;
- Các trường hợp SGDCK thấy cần thiết để bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư sau khi được UBCKNN chấp thuận.
Hoạt động giao dịch sẽ được tiếp tục hoạt động lại ngay sau khi các trường hợp dẫn đến việc SGDCKHN tạm ngừng hoạt động giao dịch trên sàn được khắc phục. Trong trường hợp không thể khắc phục thì ngày giao dịch được xem là kết thúc ở lần khớp lệnh cuối cùng trước đó.
Giá tham chiếu
Giá tham chiếu được nhắc đến ở đây chính là giá tính theo phương pháp bình quân gia quyền của giá khớp lệnh liên tục ở phiên giao dịch gần nhất trước đó.
Với các cổ phiếu mới đăng ký giao dịch, việc xác định giá tham chiếu của ngày giao dịch đầu tiên sẽ do tổ chức đăng ký giao dịch đề xuất và được SGDCKHN chấp thuận.
SGDCKHN sẽ công bố giá tham chiếu hàng ngày của các chứng khoán đang giao dịch.
Trong trường hợp giao dịch chứng khoán không được hưởng cổ tức và các quyền kèm theo, giá tham chiếu tại ngày không được hưởng quyền được xác định theo nguyên tắc lấy giá bình quân gia quyền của ngày giao dịch gần nhất được điều chỉnh theo giá trị cổ tức được nhận hoặc giá trị của các quyền kèm theo, ngoại trừ những trường hợp sau:
- Doanh nghiệp đó phát hành trái phiếu chuyển đổi;
- Doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu với giá phát hành lớn hơn giá bình quân gia quyền của ngày giao dịch liền trước ngày không hưởng quyền sau khi đã được điều chỉnh các quyền khác (nếu có).
Lệnh giao dịch
Sàn Upcom chỉ áp dụng một lệnh giao dịch duy nhất đó là lệnh giới hạn. Đây là lệnh mà các nhà đầu tư muốn mua cổ phiếu giá bao nhiêu thì sẽ đặt ra giá bấy nhiêu nhưng phải trong phạm vi giá trần và giá sàn.
Ngay khi vừa được nhập vào hệ thống, lệnh này đã có hiệu lực, chỉ khi bị hủy bỏ hoặc kết thúc phiên giao dịch thì lệnh này mới hết hạn.
Những Đối Tượng Phù Hợp Với Sàn Upcom
Hiện tại, sàn Upcom có mức độ phổ biến cao, đây là cơ hội đầu tư sinh lời cho tất cả mọi đối tượng nhà đầu tư, từ các nhà đầu tư mới đến các ông chủ đầu tư lâu năm, nhà đầu tư vốn nhỏ hay kể cả nhà đầu tư vốn lớn.
Bạn có thể tham khảo một vài mã cổ phiếu có giá trị cao trên sàn Upcom như:
- Cổ phiếu của công ty CP Masan và công ty tiêu dùng Masan: là các công ty con thuộc tập đoàn Masan.
- Cổ phiếu của công ty SDI – Công ty CP và phát triển đô thị Sài Đồng.
- …
Ngoài ra, ưu điểm lớn nhất của sàn Upcom đó là mức giá chứng khoán trên sàn Upcom sẽ thấp hơn mức giá chứng khoán các sàn HNX, HOSE,… Do đó, bạn có thể mua được các mã chứng khoán tốt với giá rẻ hơn.
Sàn Upcom được đánh giá là thị trường đầu cơ rất hiệu quả, cho nên những nhà đầu tư có nhiều kinh nghiệm, đầy đủ kiến thức sẽ có cơ hội rất lớn để thành công trên sàn này.
Các Điều Kiện Để Niêm Ý Trên Sàn Upcom
Cũng như các sàn chứng khoán HNX và HOSE, để được niêm yết trên sàn Upcom thì công ty cũng cần tuân theo một số điều kiện bắt buộc để được niêm yết trên sàn chứng khoán Upcom:
- Vốn điều lệ của công ty tính từ thời điểm chào bán phải đạt ít nhất 10 tỷ đồng vốn điều lệ với giá trị đúng ghi trên sổ kế toán.
- Trong vòng 5 năm trở lại đây công ty phải hoạt động kinh doanh tốt và có lợi nhuận, không được có lỗ lũy kế tính đến thời điểm muốn đăng ký niêm yết.
- Công ty phải nhận được sự thông qua của Đại hội đồng cổ đông về hoạt động chào bán và niêm yết cổ phiếu với các phương án xây dựng cách sử dụng nguồn vốn.
Ngoài ra công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Upcom cũng cần đảm bảo việc cung cấp thông tin nhất định như nộp lại báo cáo tài chính định kỳ vào hàng năm.
Chỉ Số Upcom Premium Là Gì?
Chỉ số Upcom Premium chỉ có trên sàn Upcom, nó là cơ sở để lọc ra các cổ phiếu tốt nhất trên thị trường hiện nay. Chỉ số này được tạo ra với những yêu cầu đánh giá rất nghiêm ngặt bởi trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội. Để được chọn vào “rổ” chỉ số Upcom Premium, tổ chức phát hành phải đảm bảo các tiêu chí về kinh tế tài chính cũng như luật pháp quy định ở Trung tâm chứng khoán.
Theo đó:
- Công ty phải có vốn điều lệ từ 120 tỷ trở lên, tình hình kinh doanh có lãi, không lỗ lũy kế nhiều năm liên tục. Hoặc có vốn điều lệ từ 30 tỷ trở lên, tỷ lệ lợi nhuận sau thuế chia cho vốn chủ sở hữu lớn hơn 5%, đảm bảo không lỗ lũy kế.
- Công ty thực hiện kiểm toán, kế toán độc lập, công bố báo cáo tài chính một cách công khai của năm tài chính gần nhất trong thời gian quy định cụ thể.
Sàn Upcom sau khi đã đưa ra danh sách những cổ phiếu thuộc chỉ số Upcom Premium, lại chia ra thành 3 nhóm nhỏ khác nhau là UpCom Large, Upcom Medium và Upcom Small như đã nói ở trên.
Lời Khuyên Giúp Đầu Tư Sàn Upcom Hiệu Quả
Kinh nghiệm để đầu tư Upcom hiệu quả nhất
Nhiều nhà đầu tư cho rằng sàn Upcom là nơi trộn lẫn giữa vàng thật và vàng thau, chỉ số biến động của nó rất lớn nên rủi ro phải gánh chịu cũng không hề nhỏ.
Tuy nhiên cơ hội đến từ thị trường này cũng không hề nhỏ. Bạn chỉ cần lưu ý 3 điều sau để chắc chắn rằng quyết định đầu tư của mình là chính xác.
- Lựa chọn doanh nghiệp có công bố, công khai rõ ràng và minh bạch. Ưu tiên các doanh nghiệp chất lượng cao, uy tín và giá cả hợp lý.
- Không nên đầu tư vào cổ phiếu có sự biến động mạnh bất thường, không nắm chắc. Bạn cần có các phương án phòng ngừa và cắt lỗ phù hợp.
- Cần lưu ý về thời điểm mua. Giá bán thấp được ưu tiên trước, đồng nghĩa với việc có rất nhiều người đang chờ để mua nó. Bạn nên tìm hiểu và theo dõi cổ phiếu để không bỏ lỡ thời điểm giá hời.
Hiểu rõ biên độ giao động giá của sàn Upcom
Một trong những vấn đề cần lưu ý đó là biên độ giao động giá của sàn Upcom. Cổ phiếu trên sàn sẽ có giá giao động trong biên độ cộng trừ 15%. Nhưng nếu là cổ phiếu mới giao dịch lần đầu tiên hoặc trong 25 phiên liên tiếp không giao dịch, thì biên độ áp dụng sẽ lên đến cộng trừ 40% so với giá tham chiếu.
Trong trường hợp bạn không nắm rõ thông tin hoặc không tìm hiểu kỹ về cổ phiếu muốn mua thì sẽ đưa ra mức giá không phù hợp lý, có khi sẽ bị lỗ rất nhiều. Vì vậy, sẽ ảnh hưởng rất lớn đến thu nhập và vốn của nhà đầu tư.
Trái phiếu trên sàn Upcom không có quy định cụ thể về giá, do đó, thị trường cung cầu sẽ quyết định giá giao dịch của chứng khoán này. Cách đầu tư trái phiếu khá giống như trên các sàn khác nhưng giá sẽ tốt hơn rất nhiều. Đây là vấn đề bạn nên lưu ý để mang đến hiệu quả tốt nhất.
